Yüksek Gerilim Trafosu Nedir?

Elektrik enerjisinin çok yüksek kV değerleri ile yer aldığı üretim ve dağıtım şebekesi gibi tüm tesislerde yüksek gerilim yer alır. Bu gerilim değerlerinin bulunduğu tesis ve yapılarda da yüksek gerilim trafosu kullanım ihtiyacı bulunmaktadır. Çünkü üretilen elektrik enerjisinin çok uzun bir mesafeye ulaştırılmasında bu trafolar vazgeçilmez bir yere sahiptirler. Zira yüksek voltajı güvenilir şekilde düşük voltaja dönüştürerek, ev ve iş yeri abonmanları için kullanılır hale getirirler. 

Yüksek gerilim trafosu günümüzde özellikle endüstriyel tesislerde ve enerji üretim sistemleri ya da dağıtım sistemlerinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Çünkü bu trafo türleri bulundukları sistem içerisinde birincil olarak gelen gerilim değerini istenilen ölçüde düşürme işlevi gerçekleştirirler. Sonrasında ikinci terminalde bağlı sistemlerin beslenmesini sağlarken, güvenilir bir şekilde yüksek gerilimden korunmalarına imkan tanırlar. 

Trafo genel anlamda da elektrik enerjisinin belirli gerilim değerleri arasında dönüşüm gerçekleştirmesi ve kullanılır hale gelmesi için tercih edilir. Örneğin; küçücük bir elektrikli cihaz içerisinde dahi yer alan trafo, şebekeden gelen 220V elektriğin cihaza uygun bir şekilde daha düşük bir değere düşüş gerçekleştirmesini sağlar. Bu çerçevede yüksek gerilim trafosu ise binlerce volt gibi bir değerde şebekeden gelen elektriği evlere ve işletmelere çok daha düşük ve hatta 1000V altında değerler ile kullanılır şeklinde ulaştırmayı sağlar. 

Yüksek Gerilim Trafosu Çeşitleri Nelerdir? 

Elektrik enerjisinin ulaştırılmasında çok önemli bir yere sahip olan yüksek gerilim trafosu ürünleri, değişim gerçekleştirecek şekilde güvenli ve ekonomik bir elektrik enerjisi kullanımı sağlamak için değişen çeşitlere sahiptir. Bu çeşitler arasında güç trafoları, dağıtım trafoları, özel trafolar, reaktörler ve orta gerilim trafoları gibi türlerden bahsedilebilir. 

Yüksek gerilim için kullanılan transformatör ürünleri arasında çeşitlerin daha rahat bir şekilde incelenmesi için aşağıdaki liste gözden geçirilebilir. 

• Güç trafoları, temel trafo çeşidi olarak enerji ulaşımında kullanılan ürünlerdir. Elektrik enerjisi yüksek gerilim hattı üzerinden bu trafoya ulaşım gerçekleştirirken, trafo düşük gerilim hattına ve kullanım alanına enerjiyi kullanılır şekilde ulaştırır. Bu dönüşüm ister bir konut için ister bir endüstriyel tesis için istenilen değerlere göre gerçekleştirilirken, genellikle de endüstriyel tesisler gibi yapılarda bu trafolar kullanılır. 
• Özel trafolar bazı noktalarda örnek olarak endüstriyel tesislerde gereksinimlere göre üretim yapılan trafolardır. Örneğin; çok yüksek frekans gerektiren bazı endüstriyel cihazlar ya da kaynak makineleri bu trafolar sayesinde güç alabilir. 
• Orta gerilim regülasyonu sağlayan trafo çeşitleri ise belirli bir seviyede gerilimin korunması sayesinde enerjinin ulaşmasını sağlarlar. Çünkü şebeke üzerinde bazen gerilim dalgalanabilir ve özellikle endüstriyel tesislerde bazı cihaz ve ekipmanlar için gerilimin sabit değerde tutulması istendiğinde bu trafolar kullanılabilir.
• Dağıtım trafoları ise son kullanıcıya ulaşacak enerji için yine enerjinin istenilen değerlere düşürülmesi için kullanılan trafolardır. Güç trafolarından daha düşük değerlerde ve boyutlarda aynı zamanda daha düşük kapasitede çalışırlar. 
• Reaktörler yine bir yüksek gerilim trafosu çeşidi olarak görülse de aslında trafo tarzında bir enerji dönüşümü sağlamak yerine akım kontrolü ve düzenlemesi gerçekleştirir. Yine dalgalanmayı düzelterek daha düşük bir harmonik ile kullanım gerçekleştirmek ve akımı sınırlamak için kullanılır. 

Yüksek Gerilim Trafosu İşlevleri 

YG trafosu özellikle yüksek gerilimin yer aldığı endüstriyel tesisler, enerji dağıtım şebekeleri ve enerji üretim tesisleri gibi noktalarda yer alır. Hatta yine kullanım alanları arasında bugün trafo türlerine bağlı olarak elektrik dağıtım şebekeleri, enerji üretim tesisleri, fabrikalar, demiryolu ulaşım tesisleri ve metrolar gibi birçok nokta görülebilir. Bu tip noktalarda trafolar ilk gerilimi son kullanıcıya istenilen gerilim değeri ile ulaştırırken; verimli, ekonomik ve güvenli bir kullanım imkanı sağlarlar. 

Elektrik dağıtımı ulaşım şebekelerinde senkronizasyon oluşturan bu trafolar jeneratör, cihaz, empedans, can ve mal güvenliğini korumak için çok önemli bir yere sahiptirler. Gerilimin düşürülmesi veya yükseltilmesi için kullanılması açısından da merkezindeki manyetik çekirdek vasıtasıyla akım geçişini kolaylaştırırken, ilk sargıda yüksek gerilim ya da düşük gerilim alınır ve çıkış sayesinde istenilen gerilim seviyesi ile kullanıcıya aktarım gerçekleştirilir. Sargılar arasında bir izolasyon yer alması da güvenlik ve yüksek gerilim geçişini engelleyebilir. 

Kullanım alanlarında yüksek gerilim trafosu profesyonel bir şekilde kalitesine, boyutuna, kapasitesine ve özel isteklere göre uygulandıktan sonra aktif hale getirilir. Trafolar genellikle bir oda içerisinde uygulanırken soğutma sistemleri ile entegre hale getirilerek, daha verimli ve risklerden uzak bir şekilde çalışmaları üzerinde durulur. Ayrıca bu tip trafolarda düzenli bakım ve onarım işlemlerinin de takip edilmesi, yıllar boyunca risklerden uzak bir kullanım ile işlevinin sürdürülmesini sağlar. 

Sıkça Sorulan Sorular