Trafo İşletme Topraklaması Nasıl Yapılır?
Elektrik tesisatlarında en önemli riskler arasında bulunan kaçak elektriğin toprağa ulaştırılması, tesisatın bu riskten korunmasını sağlar. Yapılan bu işlem topraklama olarak adlandırılırken, elektrik devreleri ve tesisatlarının tümünde tercih edilen bir uygulamadır. Yine trafo işletme topraklaması gerçekleştirilmesi noktasında da trafo işletmelerinde mutlak bir şekilde yapılması gereken bir işlemden bahsedilebilir.
Elektrik tesisatlarının ve devrelerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde çalışabilmesi için topraklama çok önemli bir tesisat işlemidir. Bir mekanizmanın içerisinde bulunan iletken elektrik kaçağı ile karşılaşıldığında bu kaçağı toprağa aktararak devrenin ve tesisatın korunmasını sağlar. Çünkü bir sistem içerisinde örneğin bir elektrikli cihazda ya da trafo içerisinde nötr ve faz hatlar birbirinden ayrı iki hat olarak çalışırken, kaçak durumunda topraklama etkili bir şekilde yapılmışsa oluşabilecek sorunlar bertaraf edilir.
Trafo İşletme Topraklaması Nasıl Yapılır?
Mühendislik hesapları ve belirli standartların kullanılması ile birlikte trafo işletme topraklaması değişen yöntemler ile gerçekleştirilebilir. Günümüzde topraklama için kullanılan yöntemler ise aşağıdaki listede ifade edilebilir.
- Elektrot çubuklarının kullanılması ile topraklama yapılması
- Elektrot şeritlerinin kullanılması ile topraklama yapılması
- Kazayağı tarzında topraklama işlemleri
- Metal elektrot kullanımı ile topraklama yapılması
Topraklama yapılması ile birlikte kaçak elektrik akım direnci düşürüldüğü için ortaya çıkan bu gereksiz ve riskli enerji toprağa aktarılarak sistem içerisinden boşaltılır. Pratik bir yapıya sahip olan topraklama uygulaması, mutlak bir şekilde yapılması gereken ve yapılması sırasında da ölçüm cihazlarının doğru bağlantılar ile kullanılması gereken bir işlemdir. Özellikle prop bağlantıları kazıklara çok sağlam bir şekilde yapılmalıdır ve sıklıkla bu bağlantılar kontrol edilmelidir.
Topraklama günümüzün en önemli ihtiyaçlarından biri olan elektrik enerjisinin kullanıldığı trafo gibi yapılarda çok önemli bir yere sahiptir. Doğru topraklama elektriği doğru kullanmayı ve riskler ile karşılaşmayı engelleyebilir. Özellikle sanayi işletmeleri ve fabrikalar gibi kurumlarda trafo işletme topraklaması elektrik kaçaklarına karşı can ve mal kaybı ya da yangın gibi riskleri engelleyebilmektedir. Kaçak elektriği toprağa aktaran bu tesisat işleminde bir ihtiyaç bulunduğu gibi yasal çerçevede de bir zorunluluk bulunmaktadır.
Topraklama bugün elektrikli cihazlardan ev ve işletme tesisatlarına kadar birçok noktada bulunduğu gibi trafo işletme topraklaması işlemi de çok önemli bir yere sahiptir. Çünkü işletme topraklaması enerji tesislerinde akım devresine dahil olan herhangi bir noktanın topraklanması anlamını oluşturmaktadır. Cihaz ve yapılarda normal bir şekilde elektrik enerjisi kullanımı için bu topraklama gereklilik oluştururken, özellikle alçak gerilim şebekesi ve trafolarda orta iletken veya kutuplardan herhangi birinin topraklanması gerçekleştirilir.
Trafo İşletme Topraklaması Kablo Kesiti Nasıl Hesaplanır?
Topraklama tesisatında kablonun görevi, kaçak elektrik akımını güvenilir çerçevede toprağa iletmektir. Bu neden ile mutlaka kablo kesiti yeterli olmalıdır. Çünkü aksi takdirde ısınma ve yangın ile karşılaşılabilir. Trafo işletme topraklaması kablo kesiti hesabı yapılırken; sistem türü, akım kapasitesi, yalıtım özellikleri, mesafe, çevre koşulları ve bağlantı elemanları dikkate alınarak hesaplama yapılır.
Trafo tesisatlarında topraklama gerçekleştirilirken kablo kesitinin doğru belirlenmesi, arıza gibi problemlerde düzgün bir şekilde kaçak elektriği yeraltına iletmeyi ve şok gibi risklerden korunmayı sağlar. Kablo kesti güvenilir bir sistem çalışması için önemli olurken, örnek olarak topraklama sisteminin türüne bağlı bir şekilde yerel yönetmelikler ve standartlar da göz önünde tutularak hesaplama yapılır. Ayrıca ne kadar elektrik yükü taşıyacağı hesaba katılması da gerekirken, kabloda kullanılan yalıtım ve hangi malzemeden üretilmiş olduğu ya da kablonun hangi mesafede toprağa iletim sağlayacağı önem arz eder.
Günümüzde sanayi ve ticari tesisler gibi yapılarda trafo işletme topraklaması yapılırken bakır kablo kullanılıyorsa 16-25 mm2 aralığında bir kesit tercih edilir. Alüminyum kablolarda ise 25 35 mm2 aralığında bir kesit gerekir. Yüksek gerilim tesisleri ve fabrikalar gibi noktalarda ise bakır kablolarda en az 35 mm2 ve alüminyum kablolarda en az 50 mm2 kesit bulunması gerekir. Üstelik bu seçimler yapılırken trafonun bulunduğu mekan göz önünde tutularak örneğin deniz kenarında olması ya da kimyasal bir tesiste bulunması, kullanılan sistemin türü gibi ayrıntılar da bu belirlemeleri yapmak için göz önünde tutulması gereken ayrıntılardır.
Güvenli bir elektrik tesisatı ile trafo kullanımı gereken noktalarda özellikle topraklama bir ihtiyaç oluştururken çok özenli bir şekilde uygulanmalıdır. Çünkü topraklama sayesinde birçok riske karşı önlem alınabildiği gibi can ve mal kayıpları da engellenebilir. Güvenli bir trafo tesisatı için trafo işletme topraklaması standartlara ve tüm ayrıntılara dikkat edilerek direkt veya endirekt topraklama metotları ile eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Trafo işletme topraklaması hangi noktaya bağlanır?
İşletme topraklaması trafolarda sınıf noktaları göz önünde tutularak doğru akım şebekelerinde kutup ya da orta iletken topraklaması sayesinde gerçekleştirilir.
Trafolarda topraklama neden yapılır?
Şebekedeki gerilim tertibatının belirli bir noktasında topraklama yapılarak elektrik güvenliği elde edilir.