İzole Trafo Nedir?

İzole trafo veya bir diğer bilinen ismi ile izolasyon trafosu, elektrik tesisatlarında güvenlik oluşturarak ekipmanları koruyabilmek için çok sık kullanılan bir ekipmandır. Tesis projelerinde ihtiyaçlara uygun bir şekilde bu tip trafoların seçilmesinde çok büyük hassasiyet gösterilmesi gerekir. Bu neden ile hazırladığımız içerikte sizler için trafo seçiminde boyut, kalite, güvenlik koşulları ve verimlilik gibi birçok ayrıntıyı göz önünde bulundurarak incelemeler gerçekleştirdik. 

İzolasyon Trafosu Nedir?

İzole trafo olarak bilinen ürünler, genellikle plastik ya da kauçuk gibi bir izolasyon plakası vasıtasıyla çift bobin bulunduran ve giriş ile çıkış gücü arasında elektromanyetik yalıtım oluşturmak için geliştirilen trafolardır. İzolasyon trafosu özellikle nemli ortamlarda ve insan hayatını riske atabilecek ortamlarda güç kullanımı için en avantajlı yöntemlerden birisidir. 

Bu tip bir trafonun ıslak üretim gerçekleştiren sanayi tesisleri, nemli endüstriyel tesisler ve kimyasal üretim gibi üretimler yapılan insani risk içeren tesislerde kullanılması öncelikli tercihler arasında yer alır. Çünkü bu tip trafolar aynı zamanda ölçüm ve kontrol ekipmanlarından ulaşan elektrik sinyallerini izole etmek açısından kullanılan yine ölçüm, kontrol ya da koruma ekipmanlarına dönüştürmek açısından da fayda sağlarlar. Tüm bu işlevler ile birlikte can ve mal güvenliği oluşturan bu trafolar, elektrik çarpması ya da kısa devre gibi problemlerden uzak bir şekilde güvenlik risklerini azaltan bir yapı ortaya koyar.

İzole trafo çalışma mantığına bakıldığında bir demir çekirdek yer alırken, üst kısmında iki farklı sargı yer alır. Bu bobinlerden biri güç kaynağı diğeri ise elektriğe ulaşması gereken cihazlara bağlantı gerçekleştirir. İlk bobin elektrik gücü aldığında demir çekirdekten akım geçerken ortaya bir manyetik alan çıkar. Bu sayede manyetik alan ikinci bobinde bir akım ortaya çıkmasına neden olurken, ikinci bobin üzerindeki akım diğer bobinden yalıtılır. Bobinler arasında gerilim izole bir hale geldiği için elektrik alacak sistem, cihaz veya ekipmanların elektrik çarpması riskinden muhafaza edilmesi ile sorunsuz bir kullanım oluşturulabilir. 

İzoleli Trafo Nerelerde Kullanılır? 

Günümüzde izoleli trafo kullanımı yaygın olarak endüstriyel tesislerde ve yüksek voltaj ile çalışan elektrik şebekelerinde sağlanmaktadır. Hatta bilhassa enerji dağıtım şebekelerinde ve enerji üretim tesislerinde çok sık kullanıldığından bahsedilebilir. 

Bilgisayar sistemleri, hassas ekipmanlar ve iletişim ekipmanları gibi yapılarda izole trafo avantajlı bir yapı ile kullanılmaktadır. Güvenliği artıran bu trafo türü yüksek gerilimli elektrik iletimi sırasında yalıtım oluştururken, enerjinin düşük gerilime daha güvenli şekilde aktarılmasını ve verim elde edilmesini sağlar. Keza bu trafoların en önemli kullanım amaçlarından birisi de özellikle insan teması bulunan elektrikli ortamlarda can kaybı ve kaza riskleri engellenebilmektedir. 

Kullanım ortamlarına göre izole trafo ürünleri değişen çeşitler ile kullanılabilir bir yapıya da sahiptir. Günümüzde yaygın bir şekilde bilinen izolasyon transformatörleri çeşitleri ise aşağıdaki şekilde sayılabilir. 

• AC trafolar alternatif akım uygulamaları bulunan yerlerde tercih edilirken, kaynaktan gelen alternatif akımın trafo vasıtasıyla izolasyonunu oluşturur. Genellikle endüstriyel cihazların kullanıldığı alanlar ve jeneratörlerde yer alır. 
• DC trafolar ise hem kaynak hem de yük devrelerinde yalıtım oluşturmak için kullanılırken, kaynaktan gelen parazitli elektrik akımının yalıtılması ile cihaz ve sistemlerin korunması sağlanır. Özellikle günlük hayatta bilgisayar, klima veya ev aletlerinde çok sık görülür. 
• Yüksek frekanslı trafolar ise elektrikli cihazlarda yalıtım için kullanılır.
• Otomatik kesim gerçekleştiren trafolar ise yaşanan önemli riskli durumlarda gücü kendiliğinden kesme tasarımına sahiptir. Örneğin, endüstriyel tesislerde elektrik çarpması tehlikesi yaşandığında bu tip bir trafo gücü otomatik olarak keser ve diğer ekipmanların risk ile karşılaşmasını da engeller. 

Günümüzün modern endüstriyel tesislerinde izole trafo kullanımı çok yaygın bir şekilde görülürken, özellikle elektrik çarpması gibi tehlikelere karşı insan güvenliğini sağlamak için tercih edilir. Üstelik statik ve dinamik güç mekanizmalarında ya da güneş enerji sistemleri gibi noktalarda kullanılırken, istikrarlı ve kesintisiz bir çalışma imkanı elde edilir. Bu tip trafoların seçimini gerçekleştirirken de özellikle üretim kapasitesi göz önünde tutulmalıdır. 

İzolasyon trafosu ürünlerinde büyük kapasiteler fiyatın artışına da neden olurken, gerekli kapasitenin karşılanması noktasında özellikle hesaplamalar çok iyi yapılmalıdır. Trafo doğruluğu da hesaba katılarak, ölçüm hataları üzerinde durulmalı ve hem verimli hem de güvenilir bir trafo kullanımı gerçekleştirmek üzerinde durulmalıdır. Dayanıklı bir üretim ile sunulan trafolar bakım maliyetlerini de göz önünde tutarak tercih edildiğinde yıllar boyunca istenilen özellikleri sağlayabilecek bir izole trafo kullanımı gerçekleştirilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular