Yangın İhbar Sistemi

Yangın, yaşam ve çalışma alanlarının en büyük hayati tehlikelerinden birini oluştururken; insanoğlunun yer aldığı her alanda yangına karşı önlem alınması ve koruyucu sistemler oluşturulması gerekir. Örnek olarak yangın ihbar sistemi yapılarda oluşabilecek yangın tehlikelerine karşı yangın anında bir ihbar oluşturma ve söndürme sistemlerini aktif hale getirme açısından kurulan sistemler olarak bilinmektedir.

Yangın algılama ve ihbar sistemi muhteviyatında birçok ekipmanı bulundurabilen ve farklı ayrıntılar ile bir araya gelen bir sistemdir. Günümüzde bilinen çeşitleri ile birlikte de konvansiyonel yangın algılama sistemleri ya da akıllı adresli yangın algılama sistemleri şeklinde uygulanabilmektedir. Kullanım gerçekleştirilecek bir yapı veya tesiste hem yönetmelikler hem standartlar hem de talepler göz önünde bulundurularak bu çeşitler arasında seçim yapılması mümkündür. Hatta tesis ve yapının yetkililerinin belirlediği ihtiyaçlara bağlı olarak özel tasarımlar da uygulanabilmektedir. 

Öncelikle elektrik kaynaklı yangınların büyük riskler oluşturabileceğini özellikle endüstri tesislerinde gerekli denetimlerin ve testlerin yapılmasının öneminden bahsedelim. Şimdi yangın ihbar sistemi bileşenlerinin neler olduğuna geçelim.

Yangın İhbar Sistemi Bileşenleri Nelerdir?

Temel olarak manuel veya akıllı gibi çeşitleri birbirinden ayrılsa da yangın ihbar sistemi dahilinde bulunabilecek bileşenler arasında algılama cihazları, uyarı cihazları, kontrol sistemleri, acil durum cihazları ve iletişim mekanizmaları bulunur. Bu ekipmanlar ve parçalar her iki sistemde de değişen bir yapı ile çalışsa da ortaya koydukları görev ve amaçları birbiri ile benzer şekilde belirlenmektedir. 

Gerek konvansiyonel gerek akıllı adresli şekilde uygulanabilecek yangın algılama ve ihbar sistemi mekanizmalarında yer alabilecek bileşenler aşağıdaki listede daha ayrıntılı bir şekilde de görülebilir. 

• Algılama için kullanılan cihazlar sistem içerisinde duman veya alev gibi ayrıntıları tespit ederler. Yani artan ısıyı belirleyen dedektörler, alev dedektörleri, gaz varlığını belirleyen dedektörler veya duman dedektörleri gibi ekipmanlardan bahsedilebilir. 
• Yangın butonları bilindiği üzere manuel olarak kullanılan ve kullanıcının sistemi aktif hale getirmesi için yer alabilecek parçalardır. 
• Alarm sistemleri ise siren gibi bir ses veya yanıp sönen ışıklar ile görsel olarak uyarı oluşturan ekipmanlardır. 
• Kontrol mekanizması algılayıcı cihazların verdiği sinyalleri değerlendirerek örnek olarak söndürme sistemlerini aktif hale getirebilen panellerdir. 
• Acil durum halinde devreye giren mekanizmalar ise yangın anında dumanın tahliye edilmesi, havalandırma oluşturulması, oksijenin kesilmesi veya yangın söndürme sisteminin çalışması için aktif olan mekanizmalardır. 
• İletişim açısından da dahili olarak yangın ihbar sistemi içerisinde direkt olarak bina yönetimi, polis ve itfaiyeye bilgilendirme sağlayan mekanizmalar bulunabilir. 

Yangın İhbar Sistemi Nasıl Çalışır? 

Yapılarda yangın ihbar sistemi oluşan yangın risklerinde dedektörler vasıtasıyla aldığı veriyi işleyerek, otomatik ya da manuel bir şekilde yangın söndürme, koruma, uyarı ve ihbar durumunu oluşturarak çalışma sergiler. Bu işlem sıralamasını kullanılan ihbar sisteminin yapısına göre benzer ve küçük farklılıklar ile mutlak bir şekilde gerçekleştirir.

Fabrikalar, hastaneler, okullar, işletmeler, alışveriş merkezleri veya endüstriyel tesisler gibi birçok değişen yapıda konvansiyonel ya da akıllı adresi şekilde kullanılabilecek yangın sistemlerinde çalışma mantığında belirli adımlar yer alır. Duman, alev veya gaz gibi ayrıntıları fark eden dedektörler söndürme sistemlerinin manuel veya akıllı bir şekilde çalışması için uyarılar oluşturur. Sistemlerin devreye girmesi ve söndürme işleminin yapılması ile birlikte insan tahliyesinin gerçekleştirilmesi için gerekli zamanın ve düzenin oluşmasına yardımcı eder. 

Konvansiyonel sistemler içerisinde dedektörler kontrol paneline bağlı olarak çalışırken, yangın algılaması sonrasında alarm durumu ortaya çıkar. Ancak bu tip sistemlerde sadece yangının bulunduğu bölgede algılanan faktörlere göre ihbar sistemi devreye girerken, genel çerçevede farklı bölgeleri tespit etmesi mümkün olmayabilir. Maliyet anlamında daha avantajlı olan bu tip sistemler, geniş yapılarda yangını net olarak noktası ile tespit etmeyebilmektedir. 

Akıllı adresli yangın algılama sistemi olarak ifade edilen sistemlerde ise dedektörler istenilen her noktanın gözlemlenmesini sağlayabilir. Hızlı bir müdahale açısından yüksek bir maliyet ile kurulan ve fakat doğru sonuçlar ile yangının konumunu tam belirleyebilen bu sistemlerde loop adı verilen bir bağlantı yer alır. Bu sayede dedektörler çok kapsamlı bir çalışma göstererek, yangına hızlı müdahale ve hızlı bir şekilde koruma oluşturma sağlar. 

Yangın ihbar sistemi yapılarda yapının türüne, risk sınıfına ve amaçlara göre değişen çeşitler ile ve değişen maliyetler ile bulundurulabilecek bir yapıya sahiptir. En küçük yangın riskleri dahi büyük bir felakete yol açabileceği için tesis ve binalarda Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde de ihbar sistemleri kurulması bir zorunluluktur.